รศ.พญ.เยาวนุช คงด่าน เเละ พญ.มธุรส สุขวณิช
ยาเคมีบำบัด (Chemotherapy) คือการรักษามะเร็งโดยใช้ยาที่มีฤทธิ์ทำลายเซลล์มะเร็ง ยาเคมีบำบัดมีบทบาทสำคัญในการรักษามะเร็งเต้านม ทั้งในกรณีที่เป็นมะเร็งระยะเริ่มต้น ระยะลุกลาม หรือระยะแพร่กระจาย
วัตถุประสงค์ของการใช้ยาเคมีบำบัด
ลดขนาดมะเร็งก่อนการผ่าตัด (neoadjuvant chemotherapy) : ยาเคมีบำบัดสามารถช่วยลดขนาดของมะเร็งก่อนการผ่าตัด ทำให้การผ่าตัดง่ายขึ้น เพิ่มโอกาสในการผ่าตัดแบบสงวนเต้า และลดความเสี่ยงในการผ่าตัดเนื้อเต้านมออกทั้งหมด การตอบสนองของมะเร็งต่อยาเคมีบำบัดสามารถช่วยบอกพยากรณ์โรคของผู้ป่วยได้
กำจัดเซลล์มะเร็งที่หลงเหลือหลังการผ่าตัด (adjuvant chemotherapy) : คือการให้ยาหลังจากการผ่าตัด ยาเคมีบำบัดสามารถช่วยกำจัดเซลล์มะเร็งที่อาจหลงเหลืออยู่ ลดโอกาสการกลับเป็นซ้ำของมะเร็ง เพิ่มโอกาสในการหายขาด
รักษามะเร็งที่แพร่กระจาย: สำหรับมะเร็งที่มีการแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่น ๆ ของร่างกาย การใช้ยาเคมีบำบัดเป็นวิธีที่สำคัญในการยับยั้งการเจริญเติบโตและการแพร่กระจายของมะเร็ง
ประเภทของยาเคมีบำบัด
ยาเคมีบำบัดแบบเดี่ยว: การใช้ยาเคมีบำบัดชนิดเดียวในการรักษา
ยาเคมีบำบัดแบบผสม: การใช้ยาเคมีบำบัดหลายชนิดร่วมกันในการรักษา ซึ่งสามารถเพิ่มประสิทธิภาพในการทำลายเซลล์มะเร็งและลดความเสี่ยงต่อการดื้อยาของเซลล์มะเร็ง
ยาเคมีบำบัดแบบ sequential: การใช้ยาเคมีบำบัดแบบลำดับ ซึ่งการให้ยาแต่ละชุดจะเป็นไปตามลำดับที่วางแผนไว้ เช่น ให้ยาชุด A ตามด้วยยาชุด B
ยาเคมีบำบัดร่วมกับยาอื่น: การใช้ยาเคมีบำบัดร่วมกับยาอื่น ๆ เช่น ยาพุ่งเป้า (Targeted Therapy) หรือยาภูมิคุ้มกันบำบัด (Immunotherapy) เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษา
สูตรยาเคมีบำบัดที่ใช้ในการรักษามะเร็งเต้านม
ยาเคมีบำบัดแบบผสม
สูตร AC: Adriamycin (Doxorubicin) 60-75 มก./ตร.ม. + Cyclophosphamide 600-750 มก./ตร.ม. ให้ทุก 21 วัน จำนวน 4 ครั้ง
สูตร EC (Epirubicin และ Cyclophosphamide): Epirubicin 100 มก./ตร.ม. + Cyclophosphamide 600 มก./ตร.ม. ให้ทุก 21 วัน จำนวน 4-6 ครั้ง
3. สูตร TC (Docetaxel และ Cyclophosphamide): Docetaxel (Taxotere) 75 มก./ตร.ม.+ Cyclophosphamide: 600 มก./ตร.ม.ให้ทุก 21 วัน จำนวน 4-6 ครั้ง
สูตร FAC : Fluorouracil (5-FU) 500 มก./ตร.ม. + Adriamycin (Doxorubicin)50 มก./ตร.ม. + Cyclophosphamide 500 มก./ตร.ม. ให้ทุก 21 วัน จำนวน 6 ครั้ง
สูตร FEC: Fluorouracil (5-FU) 500 มก./ตร.ม. + Epirubicin 100 มก./ตร.ม. + Cyclophosphamide 500 มก./ตร.ม. ให้ทุก 21 วัน จำ) 75 มก./ตร.ม. ให้ทุก 21 วัน จำนวน 6 ครั้ง
สูตร TAC: Docetaxel (Taxotere) 75 มก./ตร.ม. + Adriamycin (Doxorubicin) 50 มก./ตร.ม. + Cyclophosphamide 500 มก./ตร.ม. ให้ทุก 3 สัปดาห์ จำนวน 6 ครั้ง
สูตร CMF: Cyclophosphamide 600 มก./ตร.ม. + Methotrexate 40 มก./ตร.ม. + Fluorouracil (5-FU) 600 มก./ตร.ม. ให้ทุก 28 วัน จำนวน 6 ครั้ง
ยาเคมีบำบัดแบบ sequential
สูตร AC ตามด้วย T: Adriamycin (Doxorubicin) 60-75 มก./ตร.ม. + Cyclophosphamide 600-750 มก./ตร.ม. ให้ทุก 3 สัปดาห์ จำนวน 4 ครั้ง ตามด้วย Paclitaxel (Taxol) 175 มก./ตร.ม. ให้ทุก 3 สัปดาห์ จำนวน 4 ครั้ง
สูตร AC ตามด้วย Tรายสัปดาห์: Adriamycin (Doxorubicin) 60-75 มก./ตร.ม. + Cyclophosphamide 600-750 มก./ตร.ม. ให้ทุก 3 สัปดาห์ จำนวน 4 ครั้ง ตามด้วย Paclitaxel (Taxol) 80 มก./ตร.ม. ให้ทุกสัปดาห์ จำนวน 12 ครั้ง
สูตร AC ตามด้วย T แบบเข้มข้น (dose dense) : Adriamycin (Doxorubicin) 60-75 มก./ตร.ม. + Cyclophosphamide 600-750 มก./ตร.ม. ให้ทุก 2 สัปดาห์ จำนวน 4 ครั้ง ตามด้วย Paclitaxel (Taxol) 175 มก./ตร.ม. ให้ทุก 2 สัปดาห์ จำนวน 4 ครั้ง
สูตร FEC ตามด้วย T: Fluorouracil (5-FU) 500 มก./ตร.ม. + Epirubicin 100 มก./ตร.ม. + Cyclophosphamide 500 มก./) 100 มก./ตร.ม. ให้ทุก 21 วัน จำนวน 3รอบ ตามด้วย Docetaxel (Taxotere) 100 มก./ตร.ม.+ Cyclophosphamide: 600 มก./ตร.ม.ให้ทุก 21 วัน จำนวน 3 รอบ
ยาเคมีบำบัดร่วมกับยาอื่น
ยาเคมีบำบัด + ยาพุ่งเป้า HER2: สำหรับมะเร็งเต้านมที่มี HER2 positive อาจใช้ยาเคมีบำบัดร่วมกับยาพุ่งเป้า HER2 เช่น Trastuzumab, Pertuzumab
ยาเคมีบำบัด + ยาภูมิคุ้มกันบำบัด: ในบางกรณี อาจใช้ยาเคมีบำบัดร่วมกับยาภูมิคุ้มกันบำบัด ในมะเร็งเต้านมชนิด triple negative เช่น Pembrolizumab
ตัวอย่างเช่น
สูตร AC ตามด้วย T: Adriamycin (Doxorubicin) 60-75 มก./ตร.ม. + Cyclophosphamide 600-750 มก./ตร.ม. ให้ทุก 3 สัปดาห์ จำนวน 4 ครั้ง ตามด้วย Paclitaxel (Taxol) 80 มก./ตร.ม. ให้ทุกสัปดาห์ จำนวน 12 ครั้ง และ Herceptin (Trastuzumab) 8 มก./กก. (ครั้งแรก) แล้ว 6 มก./กก. (ครั้งต่อๆ ไป) ให้ทุก 3 สัปดาห์ ต่อเนื่อง 1 ปี
สูตร TH (Paclitaxel และ Herceptin): การให้ยา: Paclitaxel ทุกสัปดาห์ เป็นเวลา 12 สัปดาห์ และ Herceptin ทุก 3 สัปดาห์ เป็นเวลา 1 ปี
สูตรยาเคมีบำบัดสูตร TCHP: Docetaxel (Taxotere) 75 มก./ตร.ม. + Carboplatin AUC 6+ Trastuzumab (Herceptin) ปริมาณยา: 8 มก./กก. (ครั้งแรก) ตามด้วย 6 มก./กก. (ครั้งต่อไป) + Pertuzumab (Perjeta) ทุก 3 สัปดาห์ 6 ครั้ง และให้ Trastuzumab (Herceptin) 6 มก./กก. จนครบ 1 ปี
สูตรยาเคมีบำบัดสูตร TCH: Docetaxel (Taxotere) 75 มก./ตร.ม. + Carboplatin AUC 6+ Trastuzumab (Herceptin) ปริมาณยา: 8 มก./กก. (ครั้งแรก) ตามด้วย 6 มก./กก. (ครั้งต่อไป) ทุก 3 สัปดาห์ 6 ครั้ง และให้ Trastuzumab (Herceptin) 6 มก./กก. จนครบ 1 ปี
สูตรยาเคมีบำบัดร่วมกับ Pembrolizumab สำหรับมะเร็งเต้านมชนิด Triple-Negative: Pembrolizumab (Keytruda) ปริมาณยา: 200 มก. ให้ทุก 3 สัปดาห์ Paclitaxel (Taxol) 80 มก./ตร.ม. ให้ทุกสัปดาห์ เป็นเวลา 12 สัปดาห์ + Carboplatin AUC 5-6 ให้ทุก 3 สัปดาห์
ผลข้างเคียงของยาเคมีบำบัด
การใช้ยาเคมีบำบัดอาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงที่แตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ผลข้างเคียงที่พบได้บ่อย ได้แก่ อ่อนเพลีย คลื่นไส้และอาเจียน ผมร่วง ภูมิคุ้มกันลดลง ท้องเสียหรือท้องผูก และการเปลี่ยนแปลงของผิวหนังและเล็บ เป็นต้น
การดูแลตัวเองระหว่างการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด
รักษาสุขอนามัยที่ดี: หมั่นล้างมือให้สะอาดและหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับคนที่ป่วยเพื่อลดความเสี่ยงของการติดเชื้อ
รับประทานอาหารที่มีประโยชน์: เลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ครบ 5 หมู่ เน้นโปรตีนและสมดุล เพื่อเสริมสร้างภูมิคุ้มกันและฟื้นฟูร่างกาย
พักผ่อนอย่างเพียงพอ: การพักผ่อนอย่างเพียงพอจะช่วยให้ร่างกายมีพลังงานในการต่อสู้กับโรคและฟื้นฟูตัวเอง
พบแพทย์ตามนัด: ควรปฏิบัติตามนัดหมายและคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด
แจ้งแพทย์ทันทีหากมีอาการผิดปกติ
สรุป
การใช้ยาเคมีบำบัดในการรักษามะเร็งเต้านมมีบทบาทสำคัญในการควบคุมและกำจัดเซลล์มะเร็ง แม้ว่าอาจมีผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ แต่ด้วยการดูแลตัวเองอย่างถูกวิธีและการปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ ผู้ป่วยสามารถผ่านพ้นการรักษาได้อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัย
โรงพยาบาลนมะรักษ์ ยินดีให้คำปรึกษาและการดูแลรักษามะเร็งเต้านมอย่างครบวงจร ท่านสามารถติดต่อเราเพื่อรับข้อมูลเพิ่มเติมและนัดหมายได้ตามช่องทางที่ระบุไว้บนเว็บไซต์ของเรา
หมายเหตุ: ข้อมูลในบทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ความรู้ทั่วไปเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำแนะนำของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำและการรักษาที่เหมาะสมกับสภาพร่างกายและโรคของแต่ละบุคคล
Comentarios